Người
Neanderthal hay
Neandertal (từ
tiếng Đức:
Neandertaler) (
/niˈændərˌθɔːlz/,
/niˈændərˌtɔːlz/,
/niˈændərˌtɑːlz/,
/neɪˈɑːndərˌtɑːlz/ hoặc
/niˈændərθəlz/)
[3] là một loài trong
chi Người đã
tuyệt chủng, các mẫu vật được tìm thấy vào
thế Pleistocene ở
châu Âu và một vài nơi thuộc phía Tây và
trung Á. Neanderthal hoặc được xếp là phụ loài (hay chủng tộc) của người hiện đại (
Homo sapiens neanderthalensis) hoặc được tách thành một loài người riêng (
Homo neanderthalensis).
[4]Người Neanderthal nguyên thủy sống ở châu Âu sớm nhất cách đây là khoảng 350–600
Ka BP (Ka BP: Kilo annum before present: ngàn năm trước).
[5] Người Neanderthal nguyên thủy thỉnh thoảng được xếp vào một loài
theo ngoại hình khác
Homo heidelbergensis, hoặc một dạng di cư của
Homo rhodesiensis.Vào hồi 130
Ka BP các đặc trưng đầy đủ của người Neanderthal đã xuất hiện. Các đặc trưng này sau đó biến mất ở châu Á cách đây 50
Ka BP và ở châu Âu vào khoảng 30 Ka BP, và không còn cá thể nào có diện mạo đầy đủ để được xem là một phần của Homo neanderthalensis.
[6] Tháng 8 năm 2014, một nhóm nghiên cứu báo cáo về một phân tích mới của 40 di chỉ ở Tây Âu, kết luận rằng người Neanderthal đã tuyệt chủng cách đây khoảng 40
Ka BP (Kilo annum before present: ngàn năm trước đây)
[7]. Số liệu này, sớm hơn nhiều so với ước tính trước đây, thu được nhờ sự cải thiện độ chính xác của phương pháp
định tuổi carbon phóng xạ C14.Dù người Neanderthal được coi là đã tuyệt chủng, nhưng theo nghiên cứu dấu vết gen đề xuất rằng đã có việc người Neanderthal giao phối với người hiện đại
Homo sapiens vào khoảng giữa 80 và 50
Ka BP trước ở
Trung Đông, khiến 1–4% gene của những người ngoài châu Phi (non-African, tức là người châu Á, châu Âu và châu Mỹ) có nguồn gốc từ người Neanderthal
[8][9] Như vậy, người Neanderthal không hẳn là đã tuyệt chủng, mà hậu duệ của họ (lai với người hiện đại
Homo sapiens) vẫn sống phổ biến ngày nay, nhưng vì đã lai qua hàng nghìn thế hệ nên các hậu duệ này đã rất giống
Homo sapiens chứ không thể hiện rõ các đặc điểm của chủng tộc Neanderthal nữa.